XVIII01 Kołysanka

Lullaby, przeł. Helena Devechy. Przekład wiersza Kołysanka z tomu Rzut pionowy (1952).

Kołysanka [Lullaby], wiersz ze zdominowanego motywami lotnymi i przestrzennymi cyklu Linią powietrzną oraz Wieczór [The Evening]z przełomowego, dojrzałego tomu Sponad przetłumaczone przez Helenę Devechy. Podpis "Uebersetzung aus dem polnisch" może świadczyć o niemieckojęzycznych odbiorcach przekładów lub przeznaczeniu na niemieckojęzyczny rynek. Same przekłady nie należą do wiernych i szczególnie wyszukanych; charakterystyczne dla Przybosia wieloznaczności wynikające z budowy składniowej, zaimkowe niejasności, widoczna mozolna "praca w języku", precyzja i wysiłek formułowania zdań nie zostały oddane. Przekłady cechują się uproszczeniem strony formalnej i zubożeniem związanych z nią sensów, natomiast dobrze oddają nową wartość poezji Przybosia z tego okresu: refleksyjny ton. Wykorzystanie poetyki języka angielskiego do oddania nastrojowości Wieczoru i Kołysanki to niewątpliwe zalety tłumaczeń. W przypadku Lullaby zastanawia kilka aż nadto dalekich uproszczeń i ujednoznacznień Przybosiowych sformułowań, zwłaszcza na początku: w przekładzie cała wypowiedź odnosi się do lotu, o którym wspomina podmiot liryczny ("I finished my flight or i sit a beginning / from the peak of this birch in the air"), oryginał zaś można interpretować również jako wypowiedź o samym podmiocie ("Skończyłem lot i jest mi, jakbym się zaczynał / od wierzchołka brzozy w powietrzu."). Odważna jest również decyzja tłumaczki, by dalej "tę ulotność" przełożyć jako "her vanishness". W trzeciej strofie - przez translatorskie roztargnienie? - pominęła słowo "czeszę", całkowicie zmieniając sens fragmentu, lub wręcz gubiąc go. W przekładzie Wieczoru zwraca uwagę zmiana budowy stroficznej wiersza -  siedem części zamienionych zostało na cztery. Pojawia się też sporo naddanej treści (dookreślenia czasu i podmiotu), których brak w oryginale ("the same stars about us", "sow between us the distance in this hour") i zmiana kolejności poszczególnych wersów (czwarta strofa). Uderza językowa toporność i nieporadność poetycka tłumaczki. Oba wiersze w języku angielskim stanowią ciekawą próbę pokonania trudności, z jakimi borykają się osoby tłumaczące poezję Przybosia.

Przemysław Górecki

DOKUMENTY
1) XVIII01 Lullaby