XVIII06 Nad poległym powstańcem

 A un insorto caduto, przeł. Luigi Cini. Przekład wiersza Nad poległym powstańcem z tomu Póki my żyjemy (1944)

Wiersz Nad poległym powstańcem [A un insorto caduto] pochodzący z wojennego tomu Póki my żyjemy (1944 r.) w przekładzie Luigiego Ciniego. Tłumaczenie z domowego archiwum opatrzone zostało błędną datą powstania oryginalnego tekstu - data widniejąca pod autografem to 3 sierpnia 1944 r. Przekład pozostaje wierny oryginałowi pod względem budowy, a większość wersów przetłumaczono dosłownie, unikając poważniejszych odstępstw znaczeniowych. Do nielicznych różnic w tym zakresie zaliczyć można zastąpienie w pierwszym wersie "zrywania się" sformułowaniem "(Alba) vibra fulminea", które osłabia siłę następującego w tekście wybuchu. Do najpoważniejszej zmiany względem oryginału dochodzi w przekładzie w trzeciego wersu za sprawą pojawienia się w miejscu imiesłowu przymiotnikowego "wzniesiony" wyrażenia przyimkowego "in alto", po którym tłumacz dodatkowo postawił przecinek, zmieniając tym samym znaczenie "rodzinnych wzgórz", które w tekście oryginalnym odnoszą się do ziemskiej rzeczywistości. Przekład wskazuje natomiast na "nativi poggi" jako na miejsce pośmiertnego bytowania, które wprowadza do utworu element religijnej metafizyki. Dodatkowy, nieuzasadniony tym razem składniowo, przecinek pojawia się również na końcu wersu pierwszego, poprzedzając postawiony w tym miejscu myślnik. Nie zmienia on jednak sensu zdania, w którym jeden ze znaków interpunkcyjnych staje się zbędny. W kolejnych wersach pominięte w tłumaczeniu zostają partykuła "tylko" oraz rzeczownik "pobłysk". W konsekwencji usunięcia tego drugiego wyrazu, powstaje zdanie eliptyczne, w którym występuje jeden lub dwa rzeczowniki w funkcji przydawki (w zależności od sposobu odczytania), brakuje natomiast określanego przez nie członu. Trudno uzasadnić celowość takiego zabiegu, niewprowadzającego do tekstu nowej wartości artystycznej lub interpretacyjnej, a zatracającego jednocześnie pojawiające się w wierszu wrażenie zwielokrotnienia opartego na paronomastycznym podobieństwie tych dwóch nacechowanych powtarzalnością rzeczowników. Prawdopodobnie jest to przypadkowe pominięcie, błąd wynikający z przeoczenia, na co wskazuje zachowanie reszty struktury polskiego zdania. Dalsza część utworu została przełożona dokładnie, oddając treść i formę oryginału. Sam przekład nie należy jednak do szczególnie wyszukanych, a przez obecność dodatkowych znaków interpunkcyjnych o trudnej do określenia funkcji i występujące w tekście opuszczenia, sprawia wrażenie niezbyt starannego lub niedopracowanego.

Iga Skrzypczak

DOKUMENTY
1) A un insorto caduto